24 maart 2023
Liever gezegd, welk gedragstype ben jij? Want er is een verschil tussen persoonlijkheid en gedrag. Persoonlijkheid gaat meer over aangeboren kwaliteiten gevormd door genetische en omgevingsfactoren, terwijl gedrag meer gaat over hoe een persoon overkomt in zijn handelingen. Hoe beter je eigen gedrag kent, hoe beter je eigen valkuilen en kwaliteiten kent. Deze blog gaat in op de verschillende gedragstypen en wil je nog een stap verder gaan? Doe dan eens de DISC test.
Het DISC model is uitgevonden door William Moulton Marston en beschrijft in de basis hoe mensen gedragsmatig in elkaar zitten. Het model beschrijft de gedragsstijlen in verschillende situaties.
Daarnaast kent DISC 2 verschillende assen waarlangs je eigen gedrag kunt leggen:
Hierop zijn uiteraard allerlei variaties mogelijk. Ben je meer rationeel, dan benoem je feitelijkheden en maak je afwegingen op basis van analyses en cijfers. Ben je wat meer emotioneel, dan maak je waarschijnlijk je afweging meer vanuit vertrouwen en gevoel.
Ben je daarnaast dienstverlenend, betrouwbaar en afwachtend, dan ben je meer re-actief. En stap je graag op zaken af en neem je snel initiatief, dan zit je in het pro-actieve spectrum.
Wanneer je gaat verdiepen in gedrag en DISC dan zijn een aantal uitgangspunten essentieel:
Het DISC model is ruim 90 jaar geleden ontwikkeld door William Marston en vervolgens beschreven in zijn boek “emotions of normal people” Marston leefde in dezelfde tijd als Carl HJung, tevens een gedragswetenschapper. Marston was de eerste die gedrag ging analyseren bij “normale” mensen. Daarvoor werd gedrag enkel en alleen bestudeerd bij patiënten. Hierdoor is het uiteindelijk een wereldwijd bekroond instrument geworden dat tot op de dag van vandaag wetenschappelijk onderbouwd is.
Hierboven zijn de verschillende gedragsstijlen weergegeven. Actief en terughoudend kan worden gezien als re-actief en pro-actief. Een taak en mensgericht is gericht op rationeel of emotioneel. Naast een dominante kleur of letter kan er een mix van stijlen zijn. Wanneer we de stijlen op een rijtje zetten is er alvast een basis:
Je kunt uiteraard een analyse doen, of laten afnemen. Met 24 vragen krijg je een beeld waarvan je waarschijnlijk niet zou verwachten dat het kon. Erg interessant om te doen. Hieronder worden de verschillende typen nog eens verder uitgelegd zodat je wel een beeld kunt vormen. En nogmaals, niets is goed of fout. Ook worden de verschillende letters en kleuren uitgelegd en stevig neergezet zodat je jezelf erin wellicht herkent. De mate waarin je jezelf erin herkent is uiteraard verschillend.
De grootste angst van de hoge D (zo wordt iemand genoemd die de D als sterkste heeft) is falen. Iemand met een hoge D houdt ervan om snel te beslissen en doelgericht te zijn. Belangrijk voor de hoge D is dus snelheid en resultaat. De mens staat hierin niet centraal, maar de af te ronden taak wel. Ook zijn ze erg initiatiefrijk en competitief. Een hoge D kan wat gevoelloos overkomen en zijn eigen zin willen doordrijven, daarin zit de valkuil van de hoge D. Sterke punten zijn dat ze snel kunnen beslissen, voortouw nemen, risico’s durven nemen, macht willen hebben, niet weglopen voor conflicten, doelbewust zijn en strijdlustig.
In groepen zijn dit de mensen die luid praten en aanwezig zijn, niet heel tactisch maar wel overtuigend. Hun mening is de waarheid en zo wordt deze ook verkondigd. Ze gaan graag de discussie met je aan en willen winnen. Een rood iemand heeft vooral een team nodig om applaus te krijgen.
Een hoge D is een starter. Dus een prima kartrekker in je team. Een enorm voordeel is dat er snelheid wordt gemaakt en dat doelen worden gerealiseerd. Nadeel is dat er weinig ruimte is voor anderen en hun inbreng en dat er maar 1 juiste weg is. Ook het afmaken van iets kan dwarszitten. Heb je een team waarbij je snel in moet grijpen en waarbij actie en verandering vereist is, dan zit de hoge D op zijn plek.
De grootste angst voor de hoge I is afwijzing. Er niet bij horen of aardig gevonden willen worden. Vaak zijn het optimisten, positief ingesteld en trekken graag samen op om vervolgens prima te kunnen argumenteren en positief te beïnvloeden. De hoge I trekt snel de aandacht maar kan soms best onzeker zijn. Emotie en tevens initiatiefrijk. De gele personen praten graag en luisteren daardoor vaak minder goed. Beslissingen worden vanuit gevoel en emotie genomen. Sterke punten zijn bijvoorbeeld positiviteit, aardig, makkelijk in het contact, veel energie, nieuwsgierig, charmant, flexibel, open en spraakzaam.
De hoge I praat graag en entertaint je. Merk je dat iemand lang van stof is, gezellig is, handig praat en overtuigend overkomt, dan is de kans op geel erg groot. Ze zijn emotioneel en reageren ook vanuit emotie. Op een hoge I ben je nooit lang boos bijvoorbeeld.
Ze zijn van het samenwerken en samen resultaten halen. Niet altijd erg onderbouwd maar wel met gevoel voor richting. Luisteren is wel een valkuil en in een team te veel aandacht trekken ook. Vaak zijn dit de mensen die snel en graag het woord pakken waardoor de wat meer bedeesde types de kans niet krijgen, terwijl zij vaak erg zinvolle bijdragen kunnen leveren.
De grootste angst voor de hoge S is onzekerheid. Het gaat hier dan ook om emotie en re-activiteit. De hoge S kan wat passief overkomen en zijn over het algemeen goede luisteraars. Hun idee is niet direct het beste, ze zijn in staat om ook naar anderen te luisteren en het beste te gebruiken. Veranderen is een uitdaging, dus wanneer er iets zomaar wijzigt of het vertrouwen ontbreekt dan komt die onzekerheid naar boven en zal de hoge S altijd vragen wat er aan de hand is en waarom. Sterke punten luisteren, stabiel, evenwichtige indruk, hulpvaardig, betrouwbaar, genuanceerd en houdt rekening met anderen. Een hoge S is in staat om zaken af te ronden en een stabiel proces vol te houden.
Heeft iemand een strakke agenda met bullets en heldere punten? Dan heb je vaak te maken met een hoge S. Goed luisteren en routinewerk kenmerkt de groene personen. Ook herken je de groene personen aan een meer teruggetrokken beweging en ze geven bijvoorbeeld niet snel feedback.
Een perfecte teamspeler die de afspraken nakomt en een project tot een succesvol einde weet te brengen. Valkuil is dat er weinig initiatief wordt getoond waardoor de kartrekkersrol wat lastiger wordt.
Afspraak is afspraak. Dat is het motto van de hoge C, waarbij conflicten de grootste angst zijn. Ze letten op details, zijn precies, nauwgezet en punctueel. Het werk moet vooral goed worden gedaan, niet te verwarren met een hoge D, waarbij het werk vooral resultaat moet opleveren. Perfectionisme is typisch blauw gedrag. Sterke punten bescheiden, correct, precies, grondig, nauwgezet, formeel en bedachtzaam.
Verbetert iemand je powerpoint presentatie met een d of een t? Of heb je 4 punten te behandelen en je vergeet punt 4, en er komt onrust? Dan is het een hoge C.
Een hoge C is rationeel en re-actief. In je team perfect om zaken af te ronden en de afspraken te controleren. Een hoge C houdt je altijd aan gemaakte afspraken, anders had je ze niet moeten maken. Valkuilen zitten in initiatief en doorslaan in regels en procedures.
Hierboven is al genoemd hoe je de verschillende gedragsstijlen herkent. Wellicht goed om dit nog eens te verduidelijken aan de hand van een voorbeeld.
Stel je hebt morgen om 14.00 uur een belangrijke afspraak:
We komen allemaal op tijd, alleen allemaal om een verschillende reden.
De gedragsstijlen kun je meten door een DISC-analyse te doen. Dan kom je erachter waar je kwaliteiten liggen en je valkuilen en hoe je gedragsmatig in elkaar zit. Maar dat weet ik toch wel? Soms verbaas je jezelf over de uitkomst. Hoe beter je eigen gedrag kent, hoe beter je in staat bent om anderen te begrijpen.
Uiteraard is een mix mogelijk van verschillende stijlen. Een paar stijlen zijn goed om te benoemen zodat een beeld ontstaat.
Wanneer je bijvoorbeeld zowel re-actief als pro=-actief bent in je profiel, dan merk je waarschijnlijk wel eens strijd in je eigen hoofd. De ene kant zegt, gewoon doen, en de andere kant zegt, denk er nog even over na. Iemand met een hoge D en hoge C kan zomaar eens een workaholic zijn. Resultaat willen halen en het altijd goed willen doen maakt dat je hard moet werken en daarin zelfs kunt doorslaan.
Let wel, we hebben het hier over de gedragsstijlen die in het spectrum “normaal” vallen. De overtreffende trap van een D is bijvoorbeeld een narcist en de overtreffende trap van de S kan autisme zijn. Op dat moment gaan we te veel naar de afwijkingen.
Wat kun je met al deze informatie. Belangrijkste is dat je goed weet hoe je in elkaar zit en hoe je daarmee overkomt. Een labrador die denkt dat hij een poedel is wordt ineens een veel minder leuke hond. Dus je eigen gedrag kennen is zeker in je werk een vereiste.
Ook weet je beter hoe je anderen in kunt schatten, kunt respecteren en op de juiste manier behandelen. Ook dit is prettig in vele situaties.
Voor bijvoorbeeld het aannemen van een sollicitant is DISC bijna een must. Wat is het voor type, welk gedrag zoeken we en hoe gaat dit passen in het team? Gedrag is nagenoeg niet aan te passen. Competenties wel. En toch kijken we nog te vaak naar vaardigheden en te weinig naar gedrag.
Bij het samenstellen van een projectteam is DISC tevens belangrijk. Wie is de projectleider? Wat wordt er verwacht? Wie heeft welke inhoudelijke rol en waarom? Op basis van gedrag kan een perfect team worden samengesteld dat samen mooie doelen behaalt.
Of je nu rood, groen, geel of blauw bent, jezelf kennen is echt essentieel. Het maakt dat je snapt waarom bepaalde zaken wat meer moeite kosten en andere dingen juist heel gemakkelijk gaan. Ook is er daardoor meer begrip naar elkaar toe.
Doe de analyse of lees deze blog nog eens goed door en geniet van je eigen gedrag.
Teamspirit
Ontdek de training die bij je past
Voor jezelf of een collega
In een groep
1-op-1
Voor een groep
Voor een team
Praktische training
Ondernemer en trainer
