23 oktober 2023
Subassertief gedrag betekent dat je jezelf onderdanig en passief opstelt. Er is een groot verschil tussen onderdanigheid en passiviteit, maar in de basis komt het erop neer dat je in een conflictsituatie jezelf klein maakt en onderdanig ten opzichte van je gesprekspartner. Hierdoor kom je vaak als “verliezer” uit de strijd en heb je vaak achteraf op zijn minst een vervelend gevoel over de gehele situatie. Misschien herken je wel de situatie waarbij je achteraf weleens dacht: Had ik dit maar gezegd! Dat kan een kleine (of grotere) vorm van subassertief gedrag zijn. Hoe voelde je jezelf nadat je deze gedachte had? Herken je jezelf in meer of mindere mate in deze vorm van gedrag, lees dan vooral deze blog.
Subassertief gedrag kan leiden tot stress. En langdurige stress is buitengewoon slecht voor je. Zowel geestelijk als lichamelijk kunnen hierdoor klachten ontstaan. Wanneer je problemen niet worden opgelost of je voelt je regelmatig “de mindere” in een conflictsituatie dan leidt dit uiteindelijk tot problemen. Ook kan het leiden tot het uitstellen van keuzes of je laat simpelweg kansen liggen. Wanneer je dus merkt dat je van subassertief gedrag echt last hebt, dan is het tijd om in actie te komen.
Let wel, het gaat hier om subassertief gedrag in conflictsituaties. Het is niet altijd negatief om onderdanig te zijn. Sterker nog, wanneer je bewust andere mensen een podium geeft, haal je veel meer uit een individu of team. Een goede leidinggevende hoeft dus niet persé een bokito op de apenrots te zijn, maar krijgt waarschijnlijk meer gedaan vanuit assertiviteit en subassertiviteit.
Dus herken je de situatie waarin je vaak een slecht gevoel overhoudt aan een conflictsituatie of onderhandeling? Dan is het echt tijd om het te leren herkennen. Want alleen dan kun je zelf in actie komen.
De oorsprong van subassertief gedrag is niet onder één kopje te vangen. Er zijn meerdere oorzaken, waarvan er hieronder enkele worden genoemd.
Naast deze oorzaken kan het ook een onderdeel van je karakter en overtuigingen zijn. Niet iedereen is communicatief vaardig en ad-rem.
Er zijn vele kenmerken van subassertief gedrag. Hieronder een opsomming.
Zijn één of meerdere kenmerken herkenbaar? Ga dan vooral aan de slag.
De gevolgen van subassertief gedrag zijn dat je stress ervaart en zelfs kan leiden tot structurele spanningen en mentale en lichamelijke problemen, zoals slecht slapen en vermoeidheid.
Bij assertief gedrag gaat het om het opkomen voor je eigen belang en daarbij het belang van de ander niet uit het oog verliezen. Oftewel, streven naar een gezamenlijk belang. Alleen dat werkt structureel. Het voordeel van assertief gedrag is dat alle belangen gediend worden waardoor een veel langdurige en prettige sfeer ontstaat. Een prachtig praktijkvoorbeeld is de rijdende rechter. Wanneer iedereen vanuit eigen belang vertrekt, is de gang naar de rechter bijna onvermijdelijk. Met elkaar overleggen en een goed compromis sluiten is de meest duurzame oplossing zonder gedoe.
Wanneer je subassertief gedrag herkent en je wilt er echt iets aan doen, dan kunnen onderstaande stappen je direct helpen:
Direct de meest belangrijke tip. Maak het proces altijd ondergeschikt aan het doel. Wanneer je weet wat je wil opleveren is de weg ernaartoe simpelweg makkelijker vol te houden en geeft meer voldoening. Mensen die zoeken naar bijvoorbeeld meer overzicht, zijn bezig met het proces. Dit maakt dat je vaak bezig blijft met overzicht (andere lijstjes, nieuwe apps, software etc). Wanneer je zoekt naar regie (keuzes maken, heldere doelen hebben) komt overzicht vanzelf.
Wanneer je weet wat je wilt en welke keuzes je wilt maken geeft dat een eerste stap richting assertiviteit. Vaak beginnen mensen bij wat ze niet willen (ik wil niet meer druk zijn, ik wil niet meer te veel werken hebben, ik baal van al die vergaderingen). De kunst bij zelfbewustzijn is dat je gaat opschrijven wat je wel wil….zonder belemmeringen.
Doe een cursus, lees een boek over communicatie, kijk debatten op YouTube en verbeter je eigen communicatiestijl. Ook voorbereiding kan je sterk helpen. Wanneer je bijvoorbeeld een gesprek hebt met een leidinggevende en je bereid goed voor wat je wil, wat de voordelen voor alle partijen zijn en hoe je dit wilt bereiken, dan ontstaat er direct assertiviteit. Tip: Lees eens een boek van Steven Covey over de 7 habits.
Waar ligt je grens? En hoe vaak deel je die met anderen, voordat het te laat is? Dit maakt je pro-actief.
Vraag eens om feedback. Besef dat iedereen die kritiek op je heeft, jou de moeite waard vindt.
Je kunt oefeningen doen, rollenspellen opzetten of assertiviteit oefeningen doen. Ga aan de slag en kies steeds bewuster. Dit gaat je enorm helpen.
Zijn deze stappen niet voldoende en heb je structureel last? Dan is het tijd om een stap verder te gaan en professionele hulp te zoeken. Op dit gebied zijn er enorm veel professionals. Bepaal eerst je hulpvraag en ga dan op zoek naar het antwoord.
Verlegenheid kan een symptoom zijn van subassertief gedrag. Heel af en toe verlegen zijn is prima. Voel je regelmatig dat je verlegen wordt of je wordt warm en rood, dan kan er sprake zijn van subassertief gedrag.
Door de blog te lezen kom je er eigenlijk al wel achter of je subassertief bent. Een ander woord is onderdanigheid, dan wordt het vaak al duidelijker.
Jazeker kan dat. Vaak heb je meerdere gedragingen in je en ben je niet altijd subassertief, agressief of assertief. Dit verschilt per situatie. In een sollicitatiegesprek met een hele dominante directeur is je gedrag waarschijnlijk anders dan bij een stagiaire. Wanneer subassertiviteit doorslaat is het pas een probleem. Wanneer je altijd op zoek bent naar een gezamenlijk belang kun je jezelf ook weleens te kort doen en soms is even flink van je afbijten prima om de lucht te klaren.
Opvoedlessen zijn erg lastig. Wat je vooral kan doen is je er niet te veel mee te bemoeien maar wel te steunen. Wanneer je kind huilend uit school komt met een onvoldoende en de juf heeft het volgens het kind ook wel erg slecht uitgelegd, ga dan vooral niet naar de juf maar bespreek de situatie thuis. Leer ook dat het kind voor zichzelf mag opkomen. Hier kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.
1. Schets altijd eerst helder je probleem
2. Maak dit probleem positief
3. Schets je voordelen voor jezelf bij de oplossing van je probleem
4. Schets de mogelijke voordelen voor de ander
5. Denk na over alternatieven en andere opties
6. Laat je gevoel spreken. Wat vind je redelijk?
7. Stel je beslist niet. Wat is dan de consequentie
8. Stel je beslist wel, wat is dan het ergste dat kan gebeuren
9. Raadpleeg anderen en vraag kort advies
10. Bepaal een deadline wanneer je wilt hebben besloten
Veel succes met de aanpak van subassertiviteit
Teamspirit
Ontdek de training die bij je past
Voor jezelf of een collega
In een groep
1-op-1
Voor een groep
Voor een team
Praktische training
Ondernemer en trainer
