10 oktober 2023
In onze trainingen timemanagement en effectief werken geeft een deel van de deelnemers aan het lastig te vinden om hun grenzen goed aan te geven. Ze willen hier graag beter in worden. Om dit goed te kunnen doen is het essentieel om je grenzen te (leren) kennen. Het is een vaardigheid net als tennissen. Je kunt het trainen en er beter in worden.
7 praktische tips voor het aangeven van je grenzen
Iedere gedragsverandering begint met bewustwording, dus om sterker te worden in grenzen aangeven zul je eerst jezelf beter moeten leren kennen. In de zin van wat past binnen mijn grenzen en wanneer gaat het over mijn grenzen? Wat vind ik fijn en prettig en oké? Wat vind ik niet meer prettig en oké? En wanneer zit het bij mij in een grijs gebied?
In dit blog nemen wij jou mee in de oorzaken ervan en geven we je 7 praktische tips in hoe jij sterker kunt worden in grenzen stellen en je grenzen aangeven.
Het moeite hebben met het aangeven van grenzen kan meerdere oorzaken hebben. Vaak is het zelfs een combinatie van oorzaken.
Oorzaak 1: achtergrond en opvoeding
Cultuur en opvoeding zijn belangrijke factoren op het aangeven van je grenzen. Mensen die opgroeien in een cultuur waar gehoorzaamheid wordt verwacht, vinden het vaak moeilijk om hun grenzen aan te geven. Aan de andere kant, als je bent opgevoed in een omgeving die zelfstandig denken aanmoedigt, leer je van jongs af aan hoe je je grenzen kunt herkennen. Dit maakt het gemakkelijker om je grenzen aan te geven.
Oorzaak 2: Persoonlijkheid en werkvoorkeur
Ieder mens verschilt qua persoonlijkheid. Sommige mensen zijn van nature proactief en nemen gemakkelijk het initiatief. Ze zijn duidelijk over wat ze willen en wat ze niet willen. Ze zijn graag leidend in situaties en houden ervan om dingen in gang te zetten. Anderen zijn meer geneigd om de harmonie en goede relaties te bewaren. Ze vermijden liever conflicten en proberen afwijzing te voorkomen. Als je tot deze laatste groep behoort, kan het soms moeilijk zijn om je grenzen duidelijk aan te geven.
Oorzaak 3: Onzekerheid en een laag zelfbeeld
Moeite hebben met het stellen van grenzen en het aangeven van grenzen kan worden veroorzaakt door een laag zelfbeeld, gebrek aan zelfkennis en onzekerheid. Het zijn gedachten zoals: "Misschien zie ik het verkeerd," "Ik moet niet zeuren," of "Ik mag niet klagen, anders verlies ik alles" die kunnen opkomen bij iemand met deze problemen. Ikzelf heb dit ervaren toen ik jong was en in een liefdesrelatie zat. In het begin waren we verliefd, woonden samen en leefden in een soort droomwereld. Maar na verloop van tijd kwamen er opmerkingen en situaties die niet prettig aanvoelden. Ik liet non-verbaal merken dat ik ongelukkig was, bijvoorbeeld door stil te worden of chagrijnig te doen. Tegelijkertijd begon ik aan mezelf te twijfelen. Ik dacht dat ik me misschien aanstelde of dat ik het verkeerd zag. Bovendien was ik bang om de relatie te verliezen. Hierdoor liet ik mijn persoonlijke grenzen onbewust steeds verder oprekken, omdat ik ze zelf nog niet goed kende. Hetzelfde gold waarschijnlijk voor mijn partner. Vaak is dit soort problematiek in relaties een wisselwerking. Het zal niet verrassend zijn dat de relatie uiteindelijk strandde. Mijn onzekerheid en de angst om verlaten te worden leidden tot dat verlies. Dit was echter het begin van mijn ontdekkingsreis naar mezelf. Ik begon me af te vragen: wie ben ik? Wat vind ik belangrijk? Wat wil ik wel en niet? Waar liggen mijn grenzen? Nu, zo'n 30 jaar later, kan ik zeggen dat ik mijn grenzen behoorlijk goed ken en over het algemeen in staat ben om ze duidelijk aan te geven.
Oorzaak 4: Cultuur binnen groep of organisatie
De cultuur binnen een groep of organisatie heeft een grote invloed op hoe je grenzen kunt stellen. Als je bijvoorbeeld in een organisatie werkt waar het normaal is om dagelijks twee extra uren te werken, kan het moeilijk zijn om aan te geven dat je liever binnen de reguliere uren wilt blijven. Als iedereen in de groep gewend is om altijd "ja" te zeggen en zich volledig in te zetten, dan kan het erg lastig zijn om je eigen grenzen aan te geven.
Oorzaak 5: Verbale kwaliteiten en manifestatie in een groep
Ook je verbale communicatievaardigheden en hoe je jezelf presenteert in een groep spelen een rol bij het stellen van grenzen. Als je gemakkelijk kunt verwoorden wat je denkt en voelt, en als je je comfortabel voelt bij het uiten van jezelf naar anderen, dan is het over het algemeen eenvoudiger om je grenzen aan te geven. Als je minder goed bent in het uitdrukken van jezelf, loop je het risico dat je stil blijft of jezelf terugtrekt, en dat is iets wat de meeste mensen willen vermijden.
Het ontdekken en begrijpen van je eigen grenzen is een geleidelijk proces. Het is geruststellend om te weten dat naarmate je ouder wordt en meer levenservaring opdoet, je jezelf beter leert kennen. Het is een leerzame reis. Jezelf uitdagen kan leiden tot persoonlijke groei. Het is belangrijk te onthouden dat soms enige wrijving en moeite nodig zijn om tot verbetering te komen, zoals het gezegde luidt: "Zonder wrijving geen glans" en "No pain, no gain."
Hier zijn enkele praktische tips voor het stellen van grenzen en structuur in je werkomgeving, waar onze expertise ligt:
Tip 1: Verken je grenzen door zelfonderzoek
Begin met zelfonderzoek. Houd gedurende een maand bij in welke situaties en momenten je je prettig voelt en in welke situaties je je minder op je gemak voelt. Noteer dit dagelijks en probeer zo specifiek mogelijk te zijn. Probeer ook momenten te identificeren waar je twijfelt of waar het prettige en onprettige elkaar afwisselen. Dit grijze gebied is vaak waar je over je eigen grenzen heen gaat. Bijvoorbeeld, je vindt het prima om af en toe van dienst te wisselen, maar merkt dat je ongemakkelijk wordt als veel collega's constant "nee" zeggen en jij als enige "ja" zegt. Zelfonderzoek helpt je om je eigen grenzen beter te begrijpen.
Tip 2: Luister en kijk goed naar jezelf
Let goed op jezelf wanneer je in de buurt van je grenzen komt. Je kunt dit zowel fysiek als emotioneel merken doordat er spanning ontstaat. Herken je dit gevoel? Bijvoorbeeld, toen je werd gevraagd om een opdracht uit te voeren op een dag waarop je normaal gesproken niet werkt, ontstond er spanning omdat dit in strijd was met je gebruikelijke routine. Dit soort situaties kunnen onrust veroorzaken in je gedachten. Leer van dit soort ervaringen en wees voorzichtiger met het
accepteren van verzoeken die je grenzen overschrijden.
Tip 3: Bespreek gedachten, gevoelens en lastige situaties met anderen
Praat over je gedachten en gevoelens met collega's die je vertrouwt. Leg de situatie uit en geef aan waarom je iets als lastig ervaart. Het delen van je gedachten met anderen kan waardevolle feedback opleveren, je eigen ideeën bevestigen of nieuwe inzichten bieden. Dit helpt je om jezelf en je grenzen nog beter te begrijpen. Bijvoorbeeld, als je een stressvolle situatie hebt meegemaakt, zoals het accepteren van een ongewone opdracht, deel dit dan met een collega en vraag om hun
perspectief. Hun reactie kan je ondersteunen in het structureren en stellen van grenzen.
Tip 4: Voorkomen is beter dan genezen
Als je jezelf goed kent en je grenzen begrijpt, geef ze dan bij voorkeur vooraf aan. Dit voorkomt dat anderen per ongeluk over je grenzen gaan. Door problemen te bespreken voordat ze zich voordoen, kun je ervoor zorgen dat anderen beter rekening houden met je grenzen. Praat erover en vraag om commitment.
Tip 5: Geef aan wat je wel wilt
Wanneer je merkt dat je in een situatie bent waarin je je onprettig voelt of waarin iemand je grens overschrijdt, kun je dit benoemen en feedback geven. Veel mensen vinden het lastig om feedback te geven wanneer ze moeite hebben met structuur en het stellen van grenzen. Maar in plaats van te benadrukken wat je niet wilt, concentreer je op wat je wel wilt. Bijvoorbeeld, als je het vervelend vindt dat sommige collega's altijd "nee" zeggen tegen het wisselen van diensten terwijl jij graag wilt helpen, bespreek dan met hen dat je graag wilt dat iedereen even vaak "ja" en "nee" zegt bij het wisselen van diensten.
Tip 6: Oefen het uitspreken van je grenzen
Het uiten van je grenzen kun je oefenen. Bereid je goed voor, bedenk wat je wilt zeggen en hoe je het wilt zeggen. Oefen eventueel voor de spiegel of met een vertrouwenspersoon en vraag om feedback. Denk ook na over mogelijke scenario's en bereid je daarop voor.
Tip 7: Geef complimenten aan mensen die jouw grenzen respecteren
Besteed aandacht aan goed gedrag en geef complimenten aan de mensen die jouw grenzen respecteren. Het is fijn om te horen en aan te geven wanneer anderen rekening houden met je grenzen. Dus als je collega's, klanten of leveranciers hebt die dit doen, benoem dit af en toe en laat hen weten dat je het waardeert.
Teamspirit
Ontdek de training die bij je past
Voor jezelf of een collega
In een groep
1-op-1
Voor een groep
Voor een team
Praktische training
Ondernemer en trainer
